بررسی تطبیقی مفاهیم باغ ایرانی در دو سرزمین ایران و هند

author

  • مهرداد سلطانی استادیار گروه معماری دانشگاه زنجان
Abstract:

باغ ایرانی را می‌توان یکی از بزرگترین دستاوردهای فرهنگ و تمدن ایرانی به شمار آورد که در طول سالیان متمادی نمایندة نوع نگاه انسان ایرانی به جهان پیرامون بوده و بخشی از هستی‌شناسی او را شکل داده است." باغ ایرانی محصول اصیل تعامل ذهن و زندگی ایرانیان در محیط طبیعی آنان است" (منصوری، 1384). ادراک انسان ایرانی از باغ، ادراک او از طبیعت و حاوی سلیقة زیبایی‌شناسانه وی نسبت به عناصر این جهان و مفاهیم آنهاست. تعاملات فرهنگی و سیاسی حاکم بر جوامع بشری باعث شده است این محصول بی‌بدیل از قرن‌ها پیش مورد توجه حاکمان، هنرمندان و اهل ذوق در دیگر تمدن‌ها  قرار گیرد. از این‌رو می‌توان سطوح مختلفی از تأثیرات این شیوه از باغسازی را در هنر باغسازی و منظره‌پردازی اقوام و تمدن‌های مختلف جهان شاهد بود.      "با مناقشات فرزندان تیمور، حکومت تیموریان در ایران دچار زوال شد، اما نوادگان تیمور و فرزندانش1، دولتى جدید در هندوستان تشکیل دادند که اروپاییان آن را مغول کبیر نامیدند" (انصاری، 1389). تیمور و جانشینان او علاقة زیادی به باغ ایرانی داشتند و وجود باغ‌های سمرقند گواهی بر این مدعاست. لذا پس از تسلط گورکانیان بر شبه قاره هند، باغ ایرانی به عنوان محصولی کامل همراه با حاکمان جدید وارد سرزمین هندوستان شد. حال با پذیرش این امر که باغ، پدیده‌ای آمیخته از طبیعت و فرهنگ است، این مسئله مطرح می‌شود که وجود تفاوت‌های اساسی میان میزبان جدید و پیشین در مؤلفه‌هایی همچون جهان‌بینی، فرهنگ، هنر و به‌خصوص اقلیم، باعث ایجاد تغییراتی در مفهوم باغ ایرانی شده و اصولاً میزبان جدید، ادراک متفاوتی نسبت به کل باغ ایرانی و اجزا و عناصر آن داشته است. سفر پژوهشی به هندوستان فرصتی را فراهم آورد تا پژوهشگران در مواجهه بی‌واسطه و برداشت‌های میدانی خود، وجوه مختلف باغ ایرانی ساخته‌شده در زمینه متفاوت هند را مورد بررسی قرار داده و دامنه تغییرات به‌وجودآمده در مفاهیم و شکل باغ را در مقایسه‌ای تطبیقی با نمونه‌های داخلی مورد ارزیابی قرار دهند. بر این اساس مصادیقی از باغ‌های ایرانی موجود در هند و عناصر سازندة آنها در یک رشته پژوهش‌های موازی و جداگانه مورد بررسی قرار گرفت تا در نتیجة آنها، تفکر و ادراک جدید از باغ مورد شناسایی قرار گیرد. نتایج به‌دست‌آمده میدانی از پژوهش‌های اولیه باعث شکل‌گیری یک فرضیه کلی شد که براساس آن نگرش کلی به باغ ایرانی در هند، آن را نه یک منظره‌پردازی طبیعت‌گرایانه، بلکه یک فضاسازی معمارانه تلقی می‌کند که زمینة نامنظم هند را نظم می‌بخشد و ساماندهی می‌کند. در ادامه و پس از تکمیل پژوهش‌ها که با استناد به منابع مکتوب همراه شده است، نتایج حاصله تحت یک نگاه واحد مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرد تا ابعاد روشن‌تری از "تغییر مفاهیم باغ ایرانی در زمینه هندوستان" به دست آید.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

باغ ایرانی، زبان مشترک منظر در ایران و هند

باغ ایرانی به عنوان یکی از مهم‌ترین سبک‌های باغسازی و معماری منظر در جهان شناخته شده است. باغ‌های ایرانی در هند نشانگر بکارگیری شیوه استقرار سریع حکام گورکانی هند (بابر، همایون، اکبرشاه، جهانگیر، شاه جهان و...) بر هند است؛ همان شیوه‌ای که توسط تیمور و اعقاب او در سمرقند و هرات به عنوان الگوی تغییر روش زندگی از چادرنشینی به تشکیل دارالسلطنه و استقرار در پایتخت بکار گرفته شد. تفاوت‌هایی که در اق...

full text

تاریخ‌نگاری یک مهاجر ایرانی در سرزمین هند؛ بررسی تاریخ نگاری

یکی از جنبه‌های تاریخ‌نگاری شبه قاره هند، مساعدت فارسی‌زبانان به اعتلاء و رشد این علم است.بخشی از این مهم، به وسیله ایرانیانی انجام گرفته که به دلایل مختلف به هند مهاجرت کردند.یکی از مهاجران ایرانی که در ترقی تاریخ‌نگاری شبه قاره ایفای نقش نموده، اسدبیگ قزوینی است.وی با تألیف یک اثر کم‌حجم ولی پرفایده، به نام تاریخ اسدبیگ، توانسته است به تبیین تاریخ‌ سیاسی و اجتماعی دوره‌ای کوتاه از تاریخ هند د...

full text

باغ ایرانی، زبان مشترک منظر در ایران و هند

باغ ایرانی به عنوان یکی از مهم ترین سبک های باغسازی و معماری منظر در جهان شناخته شده است. باغ های ایرانی در هند نشانگر بکارگیری شیوه استقرار سریع حکام گورکانی هند (بابر، همایون، اکبرشاه، جهانگیر، شاه جهان و...) بر هند است؛ همان شیوه ای که توسط تیمور و اعقاب او در سمرقند و هرات به عنوان الگوی تغییر روش زندگی از چادرنشینی به تشکیل دارالسلطنه و استقرار در پایتخت بکار گرفته شد. تفاوت هایی که در اقل...

full text

سرزمین های باغ ایرانی

اینکه ایرانیان از دیرباز تا یک قرن پیش چگونه به فضا می اندیشیده اند و بر پایة کدام دیدگاه ها به سازمان دهی آن می پرداخته اند، مقوله ای چندان پرجاذبه و پررمز و راز است که به میان آورندة ابهام و دارندة توان آموزندگی. چند صفحه ای که پیش روی داریم، فرصتی است تا به گوشه هایی از این مهم بنگریم. برای آفرینش فضا ـ و به ویژه فضای معماری ـ انسان ها نیاز به ابزارهایی گونه گون دارند؛ برانگیختگی برای همگان...

full text

بررسی وجوه تشابه مفاهیم موسیقی ایرانی و معماری باغ ایرانی، نمونه موردی: باغ فین کاشان

معماری و موسیقی به عنوان تجلی بخش هایی از هنر روح آدمی دارای جلوه های جمالی و جلالی مشابهی در عرصه بروز و نمود می باشند. هر چند موسیقی با پدیده شنوایی و معماری با پدیده بینایی بیشتر نمود می یابد ولی هر دو هنر از وجوه متشابه فراوانی بهره برده اند. در باغ سازی ایرانی و معماری باغ ایرانی نمود این تشابهات معنایی و محتوایی با موسیقی با شدت بیشتری ظاهر شده است. هدف پژوهش حاضر مطالعه و بررسی وجوه متشا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 2  issue 3

pages  5- 7

publication date 2014-06-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023